Dıştan Rotorlu AC Motorun Çalışma Prensibi

Bütün elektrik makinalarının çalışma ilkesi temelde şu iki fizik kuralına bağlıdır.

1. Manyetik alan içinde akım taşıyan iletkene kuvvet etkir.
2. Manyetik alan içinde hareket eden iletkende gerilim endüklenir.

Bütün elektrik makinaları(transformatör hariç) hem motor hem de jeneratör olarak çalışabilir.Uygulamada sık karşılaşılan elektrik makinaları;asenkron makinalar,senkron makinalar,doğru akım makinaları,özel elektrik makinaları(adım motorları,lineer motorlar,kütle rotorlu motorlar,sürekli mıknatıslı motorlar,üniversal motorlar vb.).Hemen hemen tüm elektrik makinaları,relüktans motoruna benzetilebilir.Duran kısım stator,dönen kısım rotor adını alır.Stator ve rotorda sargılar vardır.Dıştan rotorlu motorda bu prensip ters olarak alındığında stator kısmı sargılı ve sabit,rotor hareketlidir.

Dıştan rotorlu AC motorların devir sayıları yükle çok az değişir.Bu motorlar sabit devirli motorlar sınıfına girer.Doğru akım şönt motorlarında devir sayısı büyük sınırlar içinde değiştirilebilir.Fakat endüksiyon motorunun devir sayısı sınırlı olarak bir veya iki kademeli değiştirilebilir.Bu yüzden doğru akım şönt motor asenkron motordan daha üstündür.Fakat öte yandan;dıştan rotorlu AC motor asenkron motordan daha ucuzdur,bakım ihtiyaçları daha azdırve çalışmaları esnasında arklar meydana gelmez.

NS daimi mıknatıs kutuplarının ortasına kısa devreli bir stator yerleştirilir.Stator sargısından alınan hareketle N kutbundan çıkan manyetik kuvvet çizgileri rotordan geçerek S kutbuna gelirler ve iki kola ayrılarak alüminyum gövde üzerinden N kutbuna dönerler.Manyetik kuvvet çizgileri sayısında bir değişme olmadığı ve statordaki kısa devre çubuklarını kesmedikleri için rotor-stator çubuklarında bir EMK indüklenmez.

Kutupları saat ibresi yönünde (n) devri ile döndürelim.N kutbundan S kutbuna giden manyetik kuvvet çizgieri,duran rotorun kısa devre çubuklarını kestikleri için çubuklarda EMK'lar indüklenir.

Statordaki ana ve yardımcı sargılar rotorun içi laminasyon sac ve alüminyum gövdesi ile kısa devre edilmiş oldukları için sargılardan indüklem akımları geçer.

a)Manyetik alan içinde bulunan stator sargısından indüksiyon akım geçirince,herbir çubuk manyetik alanın dışına doğru itilecektir.N kutbunun altındaki çubuklar sağ tarafa,S kutbunun altındaki çubuklar sol tarafa doğru itilirler.Meydana gelen kuvvet çiftinin etkisi ile rotor saat ibresi yönünde dönmeye başlar.

b)Rotor çubuklarından geçen indüksiyon akımları rotorda Nr ve Sr kutuplarını meydana getirir.Dönen NS kutuplarının etkisi ile rotor saat ibresi yönünde dönmeye başlar.

Rotorun devri,dönen NS kutuplarının devrine eşit olduğu zaman,rotor çubukları manyetik kuvvet çizgileri tarafından kesilmez ve rotor çubuklarında EMK'lar indüklenmez.Bu nedenle çubuklardan indüksiyon akımı geçmez.Kısa devre çubuklarından akım geçmeyince manyetik alan tarafından itilmezler.

Rotoru döndüren moment ortadan kalkınca,NS kutupları ile beraber aynı devirle dönmekte olan rotorun devri azalır.İşte bu sırada rotor çubukları yeniden manyetik kuvvet çizgileri tarafından kesilmeye başlar ve çubuklarda EMK'lar indüklenir,endüksiyon akımı geçer.Rotor manyetik alan meydana getirir ve dönen NS kutuplarının peşinden sürüklenerek dönmeye devam eder.Hiçbir zaman rotorun devir sayısı NS kutuplarının devir sayısına eşit olmaz.ns=60 f/p idi.Rotor devir sayısını ise nr olarak gösterebiliriz.O halde hiçbir zaman ns=nr olmaz.

Dıştan Rotorlu AC Motorun Boşta Çalışması

Motorun milinde yük olmadığı zaman,rotor devri(nr),döner alanın devir sayısı(ns) yani;senkron devir sayısına yakındır.Rotor devri döner alan devrinden yaklaşık olarak %1 daha azdır.

(S=%1)Motor,boştaki statorun demir ve rotorun sürtünme kayıplarını karşılamak için şebekeden akımın enerji bileşenini çeker.Ayrıca bir miktar reaktif bileşeni de (mıknatıslanma akımı) çeker.Motorun boştaki güç katsayısı düşüktür.

Dıştan Rotorlu AC Motorun Yük Altında Çalışması

Motor boşta çalışırken kayma miktarı S=%1 idi.Yük binince motor devri azalır ve S büyür.Döner alanın rotor çubuklarını(sargılarını) kesme hızı artar.Rotorda indüklenen emk büyür.Faz akımları(rotor çubuklarından geçen)büyür.Motorun şebekeden çektiği akım artar.

Dıştan Rotorlu Motorun Endüstriyel Tasarımı

Motorun mili ile rulman arasında rotorun içinde dönen statoru direkt olarak motor kapağına pres geçme yapılarak uygun alanarda montajda kolaylık ve geniş ürün yelpazesinde kullanım alanı sağlar

Statorun içinden geçen milin motor kapağına dik olarak preslenerek stator ve motor kapağındaki rulmanlar üzerinde rotorun dönmesi sağlanır.

Statorun paket sacları silislidir ve paketler kendinden perçinlidir.Böylece manyetik alan performansı %30 artması beklenir.Diğer ürünlerde perçin kullanıldığı için bu performans düşmektedir.Rotor ve statordaki paket saclar daha iyi bir performans alabilmek için laminasyonlu sacdan oluşturularak kalıplarında ileri teknoloji kalıplama tekniğiyle stator ve rotor paketlerinin tek kalıpta çıkarılacak şekilde tasarlanmalıdır.Statorun sarım muhafaza kapağı sarımla metal gövdenin direkt temasını keserek motorun yanmasını engeller ve üzerindeki kanallar ile motorun soğuması sağlanır.Yüksek ısıya dayanıklı malzemeden yapılır ve diğer motorlara göre daha az ısınması sağlanır.+20°C ortam sıcaklığı şartlarında motor ömrü 60.000 saat olarak beklenmektedir.

Rotora enjeksiyon ile preslenen burcun özel malzemeden yapılmış olup kendinden yağlanma özelliği mevcuttur.Stator ile rotorun yataklanmasında rulmanlar kullanılmaktadır.Bu rulmanlar bağlantı elemanları ve yük dışındaki hemen hemen tüm gürültüyü yok etmektedir.Kablo yalıtım paletinin statorun yatak tarafındaki ağzına tırnaklar ve tornavida desteğiyle geçirilerek stator ağzına sıcak presleme ile paletin montajı sağlanır.

Kablo paleti kapağı ile palet üzerine kablolama yapıldıktan sonra montaj esnasında motor kapağının kablo paleti ile temasını önleyen koruyucu bir yapı görevini görür.Ayrıca şase kablolama ve sarım tellerinin koruması bu kapakla yapılır.Böylece insan sağlığı açısından ve motorun yanma riskine karşı önlem alınmış olur.Yüksek ısıya dayanıklı bu kablo paleti aynı zamanda motorun toplanmasında büyük kolaylık sağlar.

Motor kapağının üzerine belirli bir hava boşluğu sınırı dahilinde dikey doğrultuda hareket edecek şekilde segman sabitlenmelidir.Rotorun iç yüzeyi rotorun standart rotor çaplarına göre daha ufak tutulup statorun çapı büyütülerek performans yönünden daha iyi hale getirilmesi için tasarlanmalıdır.Bunun ana sebebi olarak Türkiyede imal edilen laminasyon saclarının kalitesinin düşük olmasından dolayı direnç kayıplarını ve manyetik alan kayıplarını en aza düşürmek,daha kaliteli saclarla imalat yapan yurtdışı firmalarının yaptığı dıştan rotorlu AC motorların performans değerlerini yakalamak hedeflenmiştir.Rotorların imalatında yüksek teknolojik kalıplama tekniği kullanılarak rotorların tek kalıp ile istenilen ebat ve paket boylarına göre tasarlanması planlanmıştır.Böylece daha çok ürün çeşidinde ve performans değerlerinde müşteri ihtiyaçlarına cevap verilmesi öngörülmüştür.

Dıştan Rotorlu Asenkron Motorlar

Sincap kafesli asenkron motor basit yapısı,kullanım kolaylığı ve düşük maliyetli olması nedeniyle endüstride oldukça yaygın bir kullanım alanı bulmaktadır.Bu motorlar rotoru statorun içerisinde tutmak için kullanılan iki adet rulmanın dışında fırça,bilezik gibi mekanik sürtünmeye neden olabilecek herhangi bir parça içermemesi nedeniyle hemen hemen hiç bakım gerektirmemekte ve oldukça uzun ömürlü olmaktadır.Standart bir asenkron motorda stator ve rotor yapısı şekilde gösterilmiştir.

Stator kısmındaki oluklara alternatif akım(AC) sargıları yerleştirilir.Rotoru ise oldukça basit bir yapıda olup kısa devre edilmiş rotor çubuklarından oluşmaktadır.Statora yerleştirilen AC sargılarına bir alternatif gerilim uygulanmasıyla makine içerisinde dönen bir manyetik alan oluşturulur.Oluşan bu döner alan rotor çubuklarında endüksiyon yoluyla bir gerilim endükler ve kısa devre edilmiş rotor çubuklarından akımın akmasıyla makine içerisinde ikinci bir manyetik alan oluşur.Bu iki manyetik alanın etkileşimi sonucu hareketli kısım(rotor) üzerinde bir döndürme momenti oluşur ve rotor dönmeye başlar.

Eğer sincap kafesli asenkron motorun rotoru statorun içine değil de dışarısına yerleştirilirse dıştan rotorlu asenkron motor yapısı elde edilir.Stator motorun içerisinde sabit olarak yer almaktadır ve dönen kısım olan rotor motorun dış kısmında yer almaktadır.Rotorun yüksek eylemsizliğinin değişken yüklerde daha kararlı bir çalışmaya olanak vermesi,stator sargılarının yerleştirilme işleminin basitleştirilmesi ve sargı sonlarının daha kısa olması,düşük güçlerde bu yapının bazı uygulamalar için oldukça avantajlı olmasını sağlamaktadır.Tahrik edilen yükün(pervane veya fan) doğrudan rotorun dış kısmına yerleştirilmesi yer tasarrufu sağlayan kompakt bir tasarım elde edilmesini sağlar.Dıştan rotorlu asenkron motor klasik asenkron motor ile aynı çaışma prensibine sahiptir.

Motorun iç kısmında yer alan statora sargıların yerleştirilmesi klasik motorlara göre çok daha kolay olmaktadır.Bir dıştan rotorlu asenkron motorun ana parçaları aşağıdaki tabloda ayrıntılı olarak verilmiştir.

1.Burç	9.Kablo paleti kapağı
2.Rotor	10.Motor Kapağı
3.Balans alma parçası	11.Kablo koruyucu plastik
4.Motor mili	12.Kablo çıkış kapağı
5.Dişli Rondela	13.Segman
6.Rulman	14.Toz kapağı
7.Sargı kapağı	15.Ankuş
8.Stator	16.Kablo Paleti

Motorun mili motor kapağı içinden geçerek stator ve motor kapağındaki rulmanlar içinde döner ve bir ucu dış rotor kapağına geçer.Mili iyi sıkması için kapakta çelik bir burç bulunmaktadır.Yataklar düşük güçlü motorlarda sinter,daha büyüklerinde ise bilyalıdır.Yatak borusunun iki yatak arasında kalan boş kısmı yağ deposu olarak kullanılabilmektedir.Dış rotor paketi iç yüzeyinde kafes sargıyı taşır.Kafes sargı ise genellikle mile saptanan dış rotor kapağına bağlıdır ve çok kez onunla beraber alüminyumdan veya bir alüminyum alaşımdan dökülür.Dış rotor bir çan gibi stator üzerine geçerek,stator tespit flanşının bulunduğu karşı yan motoru saptamada kullanılır.

Klasik rotoru statorun içinde olan asenkron motorlarla karşılaştırıldığında,dıştan rotorlu asenkron motorun avantajları kısaca şöyle açıklanabilir:

• Stator olukları stator dış yüzeyinde bulunduğundan stator sargısı çok daha kolay bir şekilde yerleştirilebilir.
• Stator sargısı yan bağlantılarının daha kısa olması kullanılan bakır miktarını azaltır ve bu durum stator direncinin düşük olmasına ve veriminin artmasına olanak sağlar.
• Dönen kısmın çapının büyük olması nedeniyle rotorun eylemsizliği yüksektir.Bu durum motorun hareketinin yük değişimlerinde sabit kalmasını kolaylaştırır.
• Tahrik edilen kısım rotor dış yüzeyine monte edildiğinden basitlik ve yer tasarrufu sağlanır.

Elektrik Elektronik Mühendisliğine Giriş Ders Notları

Bu pdf dosyası Elektrik Elektronik Mühendisliğiokumaya başlayan bir kişinin görmesi gereken en azından temel olarak bilgi edinmesini sağlayacak öz ve anlaşılır bir kaynaktır.Elektrik ve ardından Elektronik bilimleri konusunda ve alt konuları hakkında değerli hocamın hazırlamış olduğu bir slayttır ve bu slayt siz yeni bölüme başlamış ve elektrik elektronik konusunda bilgi ararken buralara ulaşmışlara oldukça yararı dokunacağına inanıyorum.EEM Giriş derslerine paralel olarak hazırlanmıştır.

Dimmer Devresi

Bu yazıda günümüzde aydınlatma,ısı ayarı gibi enerjiyi kontrol edebildiğimiz sistemlerde manuel değiştirilebilen ve kullanım kolaylığı sağlayan dimmer devresinin genel özellikleri ele alınmıştır.

Özelliklerine ve çalışma prensiplerine değinecek olursak şöyle sıralayabiliriz:

• Çoğunlukla aydınlatma sistemlerinde parlaklık ayarlamada kullanılır.
  
• Devrenin çalışması için kullanılan elektronik elemanlar ise şöyledir:Triyak,Diyak,AC Kaynak,Direnç,Kondansatör,Potansiyometre
  
• Bu devrede asıl gerçekleşmesi gereken devreden istenilen kadar yükün geçmesini sağlamaktır.
• Lambanın parlaklığı potansiyometre ile istenilen miktarda ayarlanır.
• Triyak sayesinde güç kontrolü yapılır.
• Triyakın tetikleme açısı değiştirilerek enerji akışı sağlanır.
• Potansiyometrenin değeri değiştirilerek diyaktan geçen akımın dalga şekli değiştirilir.Yani tetikleme akımının faz açısı diyakla toprak arasında bulunan kondansatör aracılığıyla değiştirilir.

Genel olarak bahsettiğimiz üzere dimmer devreleri potansiyometre kontrolü sayesinde ani şekilde gerilim düşüm ve yükselimine bağlı kullanımı kolay bir elektronik aletin devresidir.

Bobin

•  Akımın değişimiyle orantılı olarak karşı gerilim üretip enerjiyi içinde depolamaya yarayan devre elemanına "bobin" denir.
• Bobin birimi Henry olup H sembolü ile gösterilir.
• Bobin elemanı ise L harfi ile gösterilir.
• Akım sabit ise bobin üzerindeki gerilim 0;akım doğrusal artıyor ise bobin üzerindeki gerilim de doğrusal artmaktadır.
• Bobin DC şartlarda kısa devre gibi;AC şartlarda ise frekans arttıkça açık devre gibi davranır.

      L:Bobin endüktansı [Henry(H)]
      µ:Manyetik geçirgenliği [Henry/metre(H/m)]
      N:Sarım sayısını
      A:Bobin kesit alanını [metrekare(m²)]
      l;Tel uzunluğunu [metre(m)]

      ifade eder.Genel bir ifadeyle
      L=µ*N²*A/l
      formülü ile bobinin endüktansı bulunur.

      BOBİN RENK KODLARI
  
      Renk              1.renk          2.renk          3.renk(Çarpan)        4.renk
      Siyah                  0                  0                       10^0
      Kahverengi        1                  1                       10^1
      Kırmızı              2                  2                       10^2
      Turuncu             3                  3                       10^3
      Sarı                    4                  4                       10^4
      Yeşil                  5                  5                       10^5
      Mavi                 6                  6                        10^6
      Mor                   7                  7                       10^7
      Gri                    8                  8                        10^8
      Beyaz               9                  9                        10^9
      Altın                10                10                       10^-1                                        %5
      Gümüş             11                11                        10^-2                                       %10

•       1. ve 2. sayılar yan yana yazılır ve 3. rengin sayısal değeri çarpan olarak hesaplanır.
•       4. renk ise tolerans değeridir.
•       Sonuç mH cinsinden yazılır.

     Özel Durum:Bobin kodlaması siyah ile başlıyorsa 0.0xx şeklinde;altın ile başlıyorsa 0.xx                    şeklinde yazılarak diğer iki renk xx yerine konulur.

     NOT:Eğer kodlamada ilk renk siyah veya altın ise veya altın ara değer olarak kullanılıyorsa 3.           renk çarpan olarak değil sayısal değer olarak yazılır.

     Örnek:Kırmızı-altın-sarı renk koduna sahip bir bobinin endüktans değeri 1.5 mH'dir.

    BOBİN TÜRLERİ

    1)Sabit Bobin

       1a)Hava Nüveli Bobin:Genellikle yüksek frekanslı devrelerde kullanılır.

       1b)Ferrit Nüveli Bobin:Nüve Al-Cu ve bazı katkı maddelerinin bir araya gelmesiyle                            üretilir.Ferrit nüveler endüktansı artırır.

       1c)Demir Nüveli Bobin:Bir diğer adıyla şok bobinidir.Filtreleme ve ses frekans devrelerinde                kullanılır.

       1d)Toroid Bobin:Dijital elektronik devrelerde,yüksek frekanslı devrelerde kullanılır.Endüktansı          1µH ile 1H arasında değişir.

       1e)SMD Bobin:Boyutları değerlerine göre küçüktür.

    2)Ayarlı Bobin
   
      2a)Kademeli Bobinler:Bobinden alınan uçların çok konumlu bir anahtara bağlanması ile farklı           indüktanslar elde edilir.

      2b)Nüvesi Hareketli Bobinler:Nüvenin hareketiyle bobinin manyetik alanı ve buna bağlı olarak da       indüktansı değiştirilir.

      2c)Sargı Ayarlı Bobinler(Varyometre):Sürtünen bir tırnak ile bobinin değeri ayarlanabilir.

    BOBİNLERİN BAĞLANMASI

    a)Seri Bağlama
     
     Leş=L1+L2+...+Ln

   b)Paralel Bağlama

     1/Leş=1/L1+1/L2+...+1/Ln

Kondansatör

Uçlarına uygulanan gerilim değeri ile orantılı miktardaki yükü üzerinde depolayabilme özelliğine sahip devre elemanına "kondansatör" denir.
Kondansatör aynı zamanda farklı kaynaklarda "kapasite" olarak da adlandırılır.
Kapasite birimi "Farad" olup F harfi ile gösterilir.Kondansatör elemanı ise "C" harfi ile gösterilir.

*Yük miktarı farklı 2 kondansatöre aynı gerilim uygulandığında büyük yüke sahip kondansatör diğerine göre daha büyük kapasitelidir.

Kondansatör üzerinde depolanan enerji

E=1/2*(C*V^2) formülü ile hesaplanır.

Kondansatördeki yük ise

Q=C*V formülü ile hesaplanır.

Kondansatör Türleri:

1)Sabit Kondansatör:Genellikle içlerinde kullanılan malzemeye göre adlandırılır.(Vakumlu,havalı,plastik filmli,mikalı,yağlı,seramik...)

2)Ayarlanabilir Kondansatör:

     a)Varyabl Kondansatör:Birbiri içine geçecek şekilde bağlanmış pek çok oluşur.Yüksek gerilim ve        yüksek frekans değerlerinde çalışır.

     b)Trimmer Kondansatör:Plakaların birbirlerine yaklaştırılması yöntemiyle ayarlanır.

     c)Varaktör:Yarıiletken kapasitelerdir.Uygulanan gerilim ile kontrol edilir.

Kondansatör Değerlerinin İfade Edilmesi:

1)Kondansatör Rakam Kodları:

   a)Son rakam kadar 0 ondan önce gelen rakamların yanına eklenir ve sonuç pF olur.
   Örnek:Kondansatör üzerinde yazan değer 103 ise 10.000 pF=10nF
         
   b)Rakam kodları arasında nokta kullanılıyor ise rakam doğrudan µF olarak alınır.
   Örnek:0.039==>0.039 µF==>39 nF

   c)Rakam kodları arasında p,n,µ,m harflerinden biri kullanılıyorsa harfin olduğu yere ondalık nokta      konup kapasite harfin cinsinden okunur.
   Örnek:5n6==>5.6 nF

   Kondansatör Renk Kodları:
 
  1.Band     2.Band     3.Band     4.Band     5.Band     6.Band
  1.sayı       2.sayı       Çarpan     Tolerans   Çalışma   Çalışma
                                                                    Gerilimi   Sıcaklığı

  İlk band birinci,ikinci band ikinci sayıları,üçüncü band ise çarpanı oluşturur.Sonuç pF olarak            okunur.

  Karşınıza renk koduna bağlı olarak "Polyester","Tantalyum","Seramik" türde kondansatörler gelebilir.

Polyester Kondansatörde tolerans:
siyah=%20     yeşil=%5     beyaz=%10

Polyester Kondansatörde çalışma gerilimi:
kahve=100 V     kırmızı=250 V     sarı=400 V

Tantalyum Kondansatörde tolerans:
siyah=%20     yeşil=%5     beyaz=%10    kahve=%1     kırmızı=%2

Tantalyum Kondansatörde çalışma gerilimi:
siyah=10 V     mavi=20 V     yeşil=16 V     pembe=35 V     sarı=6.3 V     gri=25 V     beyaz=3 V


Kondansatörlerin Bağlanması:

1)Seri Bağlama:

1/Ceş=1/C1+1/C2+...+1/Cn

2)Paralel Bağlama:

Ceş=C1+C2+...+Cn

Dirençler

Temel devre elemanları ile ilgili Temel Ölçme Laboratuvarı ders notlarımı sizlerle paylaşacağım.Bu elemanlardan ilki dirençtir ve ayrıntılı ve anlaşılır şekilde bunu görelim..

Bir malzemenin üzerinden elektrik akımını akıtmanın zorluk yada kolaylık ölçütüne "direnç" denir.

Akım zor akıyor ==> Yüksek direnç ==> Yalıtkan
Akım kolay akıyor ==> Düsük direnç ==> İletken

Direnç birimi "ohm" dur.
İletkenlik birimi "1/ohm" yani"siemens"dir.
R=Direnç  G=İletkenlik
R=1/G

Malzemelerin dirençleri  özdirenç vasıtasıyla hesaplanır.
Direnç(ohm)=Özdirenç(ohm*metre)*Uzunluk(metre)/Kesit Alanı(metrekare)

Dirençler güçlerine göre 2 gruba ayrılırlar.
1)Yüksek güçlü direnç(Gücü 2 kW'dan yüksek)
2)Düşük güçlü direnç(Gücü 2 kW'dan düşük)

Direnç Türleri:

1)Sabit dirençler
 
    a)Karbon dirençler

   b)Telli dirençler

   c)Film dirençler

2)Ayarlı dirençler

  a)Reosta:İki uçlu ayarlanabilir dirençlerdir.

  b)Potansiyometre:Üç uçlu ayarlanabilen dirençlerdir.

 c)Fotodirenç:Işık etkisi ile değeri değişen dirençlerdir.Örnek olarak LDR(Light Depandent Resistance)verilebilir.

Piyasada sık bulunan direnç değerleri:(kiloohm cinsinden verilmiştir.)
1    1.2     1.5    1.8    2.2     2.7    3.3    3.9    4.7    5.6    6.8    8.2

E12 Serisi:%10 toleranslı dirençler
E24 Serisi:%5 toleranslı dirençler
E48 Serisi:%2 toleranslı dirençler
E96 Serisi:.%1 toleranslı dirençler

Dirençlerin Renk Kodları:

                                            (Çarpan)      (Tolerans)
             1.band     2.band      3.band          4.band
Siyah        0              0            10^0                -
K.rengi     1              1            10^1                -
Kırmızı     2              2            10^2               -
Turuncu    3              3            10^3               -
Sarı           4              4            10^4               -
Yeşil         5              5             10^5              -
Mavi         6              6            10^6              -
Mor          7              7            10^7               -
Gri            8              8            10^8              -
Beyaz       9              9            10^9              -
Altın        10            10            10^-1           %5
Gümüş     11            11            10^-2           %10

Dirençlerin Harf Kodları:

*2 adet rakam ve R,K,M harflerinden biri kullanılır.R,K,M harfleri hem ondalık noktanın yerini gösterir hem de çarpan olarak kullanılır.

*Tolerans için yine harfler kullanılır.
F=%1    G=%2    J=%5    K=%10    M=%20

*Çarpan değerleri:R=1    K=10^3    M=10^6

Örnekler:
6R8 J=6.8 ohm %5
R45 G=0.45 ohm %2
2K7 M=2.7 kiloohm %20

Dirençlerin Bağlanması:

1)Seri Bağlı Dirençler:

Reş=R1+R2+...+Rn

2)Paralel Bağlı Dirençler:

1/Reş=1/R1+1/R2+...+1/Rn
    

C Programlamada Direnc Hesaplama

#include <iostream>

using namespace std;

main()
{
int i,j;
/*Direnc renk kodları dizi halinde burada tanımlanmaktadır.*/
char direncrenk[12][15]={"siyah","kahverengi","kirmizi","turuncu","sari","yesil","mavi","mor","gri","beyaz","altin","gumus"};
int renkkodu[4]; /*Renklerin tanımlandıgı dizide renklerin sayi degerleri girisi bu dizide saglanır.*/
float rakam,carpan=1.0,anadeger;
float altdeger1,ustdeger1,altdeger2,ustdeger2; /*Tolerans degerine gore degisiklik gosteren degiskenler*/

printf("Girebileceginiz Renkler:\n");
for(i=0;i<12;i++)
{
   printf("%d-%s\n",i,direncrenk[i]); /*Renk dizisi ekrana yazdırılıyor.*/
}

printf("Gireceginiz rengin karsiligi olan rakami yazarak programa devam edebilirsiniz...\n");
printf("Altin ve gumus renkleri sadece tolerans araliginda(son rakamda) etki etmektedir...\n");

for(i=0;i<4;i++)
{
   printf("%d. renk kodunu giriniz:",i+1);
   scanf("%d",&renkkodu[i]);/*Renklere karsilik gelen n. eleman giriliyor.*/
}

rakam=(renkkodu[0]*10)+renkkodu[1]; /*İlk iki renkten iki basamaklı bir sayı olusturuluyor. */

for(i=1;i<=renkkodu[2];i++) /*10 üzeri 3.renk islmi yapılıyor.*/
{
   carpan=carpan*10;
}
        anadeger=rakam*carpan;

/*Burada da tolerans aralıgına baglı yeni net degerler olusturuluyor.*/

if(renkkodu[3]==10)
{
   altdeger1=anadeger-(anadeger*5/100);
   ustdeger1=anadeger+(anadeger*5/100);

if(anadeger<=1000)
{
   printf("Minimum direnc degeri:%3.2f ohm\n",altdeger1);
printf("Maksimum direnc degeri:%3.2f ohm\n",ustdeger1);
printf("Hatasiz direnc degeri:%3.2f ohm\n",anadeger);
}
else
{
   printf("Minimum direnc degeri:%3.2f kohm\n",altdeger1/1000);
printf("Maksimum direnc degeri:%3.2f kohm\n",ustdeger1/1000);
printf("Hatasiz direnc degeri:%3.2f kohm\n",anadeger/1000);
}
}

else if(renkkodu[3]==11)
{
   altdeger2=anadeger-(anadeger*10/100);
ustdeger2=anadeger+(anadeger*10/100);
if(anadeger<=1000)
{
   printf("Minimum direnc degeri:%3.2f ohm\n",altdeger2);
printf("Maksimum direnc degeri:%3.2f ohm\n",ustdeger2);
printf("Hatasiz direnc degeri:%3.2f ohm\n",anadeger);
}
else
{
   printf("Minimum direnc degeri:%3.2f kohm\n",altdeger2/1000);
printf("Maksimum direnc degeri:%3.2f kohm\n",ustdeger2/1000);
printf("Hatasiz direnc degeri:%3.2f kohm\n",anadeger/1000);
}
}


return 0;
}

Bloga Pdf Ekleme

Yeri gelmisken bahsetmekte fayda var diye düşünüyorum.Okuyor olduğunuz bloguma yaklaşık bir hafta önce pdf eklemek istedim fakat webde tam olarak bu diyebileceğim bir kaynak bulamadım.Tabi ki bu kaynaklar bana yol göstermiş oldu.Peki nasıl eklenir bir bloga pdf?Adım adım inceleyelim.Yazı uzun gibi görünebilir fakat işlemler kısadır.Öncelikle google drive hesabınızın olması gereklidir.

1)Google drive hesabınıza giriş yapınız."YENİ" kutucuğuna tıklayınız.Oradan "Dosya Yükleme" sekmesini seçiniz.Buraya kadar google drive hesabınıza pdf eklemeyi başardınız ve birkaç basit işlem daha kaldı.

Google Drive>YENİ>Dosya Yükleme

2)Pdf Drive'ım sekmesinde görünmelidir ve görünen pdf e sağ tıklayıp "Paylaş" seçeneğine tıklayınız.Sağ alt köşede "Gelismis" seçeneğine tıklayınız ve "Erişimi olanlar" kısmında "Web üzerinde herkese açık" seçeneğini işaretleyiniz ve "Kaydet" butonu ve ardından "Tamamlandı" butonuna basınız.Suan herkesle görünür bir şekilde belirtilen yerlerde dosyayı paylaşmış oldunuz.

Pdf>Paylaş>Gelişmiş>Erişimi olanlar>Web üzerinde herkese açık>Kaydet>Tamamlandı

3) Sonraki adımda ise tekrar "Drive'ım" sekmesine geliniz ve paylaşacağınız dosyaya sağ tıklayarak "Paylaşılabilir bağlantıyı al" seçeneğine tıklayınız ve ekranda bir link çıktığını göreceksiniz.Bu linki kopyalayıp yeni bir sekmede açınız ve ekranda eklemek istediğiniz pdf i göreceksiniz.

Drive'ım>Paylaşılabilir bağlantıyı al>Yeni sekme>Pdf

4)Sağ üst köşede "Diğer işlemler" menüsüne yani 3 nokta ile belirtilen menüye tıklayıp "Öğeyi yerleştir" seçeneğine tıklayınız.

Diğer işlemler>Öğeyi yerleştir

5)Burada bir html kodu çıkacak ve o kodu kopyalayıp blogunuzda paylaşım yaptığınız "Html" bölümüne yapıştırınız.Ayrıca html kodunun blogda kapladığı yere göre boy ve genişliğini width ve height bölümünden ayarlayabillirsiniz.

Html kodu>Yeni Yayın>Html

Blogda paylaşmak istediğiniz pdf i bu şekilde paylaşmış olursunuz.Ayrıca anlatımın biraz daha pratikleşmesi açısından her adımın altında seçenekleri ayrıntılı şekilde belirttim.Anlatımın uzunluğu sizi yanıltmasın.Yapılan işlemler 5 dakikanızı almayacaktır...

Pseudo Kod

Pseudo kod bir programlama dili olmayıp yazılan bir algoritmanın veya bir algoritmanın akış diyagramının anlaşılırlık seviyesini biraz daha yükseltmek adına belirli ingilizce komutlarla düzenlenen şeklidir.Bir diğer adıyla "sözde kod" olarak dilimize girmiştir.Pseudo kod en başta belirttiğim gibi bir programlama dili değildir.Bu durum unutulmamalıdır.

Akış Diyagramları

Algoritma yazmak için temel adımları belirlemiştik.Simdi ise varsaydıgımız üzere algoritmayı yazdık.Peki bu algoritmayı nasıl daha nesnel daha sistematik hale getirebiliriz?Algoritmanın daha sistematik biçimde geometrik sekillerle gösterilmesi algoritmanın yazımını,mantığını daha basit bir sekilde anlamamıza yardımcı olur.Bu yönteme "Akıs Diyagramı(Flow Chart)"yöntemi denmektedir.Akış diyagramında yer alan belirli geometrik sekillerin her birinin ayrı işlemsel anlamları mevcuttur ve yazılan algoritmanın daha sistematik hali bu sekilde belirlenir.Bu pdf dosyasında bu yöntemden bahsedilmektedir ve sizlere yardımcı olacak konu ile ilgili örnekler mevcuttur.

Algoritmalarda Döngüler

Artık sona doğru yaklasıyoruz.Algoritmaların devamı olan bu slayt eğer yazdığımız bir kod devamlılık sağlamaya yönelikse yani birden fazla tekrarlanacaksa bunun döngüler sayesinde gercekestigini anlatır.Ayrıca slaytta birden fazla döngü örneğini göreceksiniz.

Algoritma

Bu slaytta da diğer 3 konunun devamı olan programlamanın esasını olusturan temel konu "Algoritmalar" anlatılmaya baslanmıstır.Bu slayt algoritma yazarken kuralları gösteren,hangi ifadeleri kullanacağımızı belirten bir başlangıç slaytıdır.Hem algoritmaların nerelerden günümüze kadar geldiğini,gelişimini hem de programlamada çeşitli dillerde yazabildiğimiz bazı programların algoritma örnekleri verilmistir.Benim yeni başlayanlara tavsiyem bir programlama diline baslamadan önce mutlaka o yazacağınız programın ilk olarak zihninizde algoritmasını çıkarın,nasıl yol izleyeceğinizi belirleyin ve programlamaya öyle baslayın.Saygılarımla...

Aritmetik İfadelerin Programlamadaki Yeri

Yeniden beraberiz.Adım adım programlamanın temelini olusturan unsurarı diğer iki slaytta gördük.Bu slaytta ise programlamada matematiğin yeri vurgulanıyor.Temel dört islem önceliği sırası bir program yazarken veya algoritma yazarken matematiksel ifadelerle ilgili bilinmesi gerekenler anlatılıyor.Görünüste hepimizin de anlayacağı gibi basit ve anlasılır bir slayttır fakat bir sonraki slayt için oldukça yararı dokunacaktır.

Bilgisayar Programlamada Sayı Sistemleri

Bundan önceki paylaşmış olduğum pdf de bilgisayarla ilgili bilinmesi gereken donanımsal terimler,bilgisayar programcılığı ile ilgili genel bilgiler vb. yer almaktaydı.Bu paylaşacağım pdf dosyasında ise aslında hepimizin daha önceden öğrendiği taban aritmetiği diğer anlamda sayı sistemlerini göreceğiz.Peki nereden çıktı bu konu?Bilgisayarla alakası ne?Aslında tüm programlama dillerinin sizin yazdığınız bir satırlık kodu dahi 1 ve 0a çevirerek işlem yaptığını düsündünüz mü?Yani bilgisayarın çalışma şekli anladığımız üzere ikilik sayı sistemine dayanır.Tüm programlama dillerinin temeli de bu nedenle makine dilidir.Bir bakıma günümüzde kullanılan programlama dilleri makine dilinin türevleridir.Ve bu pdf e gelecek olursak burada da sayı sistemleri ayrıntılı bir şekilde size aktarılmıştır.Ayrıca veri kapasite birimleri de anlaşılır bir şekilde verilmiştir.Keyifli okumalar..

Programlamanın Temelleri-1

Merhabalar sevgili okurlar.Bildiğiniz uzere blogumda simdiye kadar dunyada yaygın kullanılan bilgisayar programlama dili olan C Programlama dili ile ilgili yapmıs oldugum programlara yer verdim ve daha da yer vereceğim.Peki nedir bu derleyiciye yazdıgımız kodların temeli.Düsününce aslında hayatın baslangıctan sona bir program oldugunu görmekteyiz.Nasıl mı yani?İnsan doğar,yaşar,yaşadıgı süre boyunca çeşitli işler yapar ve ölür.En basit ve temel hali bu.Burada size bilgisayar programcılığının temelini göstermek üzere ayrıca bölümünüzde de eğer varsa bilgisayar programlama dersinde çok faydasını göreceğiniz bir pdf paylasmak istiyorum.Şahsen c programlamadan önce onun ve diğer tüm programlama dillerinin temeli olan algoritmalar konusuna buradan calısmıstım ve bayağı faydasını görmüstüm.Bu pdf 6 bölümden ilkidir ve burada da bilgisayarın gecmisten günümüze kadar gelisimi programlamanın avantajları ve benim de cogunuzun da sevdiği hayatımızı olusturan elektroniğin temellerini göreceğiz.Saygılarımla...

C Programlamada OBEB

#include <iostream>

using namespace std;

main()
{
int i,j,sayi1,sayi2,obeb;

printf("Ilk sayiyi giriniz:");
scanf("%d",&sayi1);
printf("Ikinci sayiyi giriniz:");
scanf("%d",&sayi2);

for(i=1;i<=sayi1;i++)
{
for(j=1;j<=sayi2;j++)
{
if(sayi1%i==0 && sayi2%j==0 && i==j)
{
obeb=i;
}
}
}
printf("Ortak bolenlerin en buyugu:%d",obeb);
return 0;
}

C Programlamada Sudoku

#include <iostream>

using namespace std;

main()
{
int i,j,satir,sutun,kutucuk,tursayisi=1;
int matris[3][3]={1,0,0,3,0,7,0,5,0};
 
    /*Oncelikle sunu belirtmek istiyorum.Bu yazdigim program tam olarak gazetelerde cozdugunuz sudoku oyunu degildir
    Onun mini halidir(3x3).(9x9)luk sudoku yapmak icin gereken sadece cift boyutlu tanimlanan diziyi (9x9) hale getirmektir
Burada program bos bırakılan yerleri dolduracak kadar donmekte ve bir sayi iki kez degistirilebilmektedir
Program gelistirilmeye musaittir ve gerekli sekilde kodlarla oynayabilirsiniz
Nice programlara :)*/

printf("SUDOKU\n\n");
printf("Hicbir bosluga ayni sayiyi girmemeye ozen gosteriniz.\n");
for(i=0;i<3;i++)      /*Yukarıda tanımlanan iki boyutlu matris */
{
for(j=0;j<3;j++)
{
if(matris[i][j]==0)
printf("  .  ");
else printf("  %d  ",matris[i][j]);
}
printf("\n\n");
}

while(tursayisi<6) /*Oyun baslangıcı*/
{
while(1)
{
/*Oyuncu icin daha pratik olması acısından satır ve sütunu ayrı ayrı
girmek yerine tek seçimle kutucugu girerek oyuna baslanır */
printf("Hangi kutucuga sayi yerlestirmek istiyorsunuz?(1-9)");
scanf("%d",&kutucuk);
if(kutucuk>=1 && kutucuk<=9)
{
if(kutucuk<4)
satir=1;
sutun=kutucuk;

if(kutucuk<7)
satir=2;
sutun=kutucuk-3;

if(kutucuk<10)
satir=3;
sutun=kutucuk-6;


printf("%d. kutucuga hangi rakami girmek istersiniz?(1-9):",kutucuk);
scanf("%d",&matris[satir-1][sutun-1]);
if(matris[satir-1][sutun-1]>=1 && matris[satir-1][sutun-1]<=9)
break;
else printf("Belirtilen aralikta sayi giriniz.\n");
}
       else break;
}
             
for(i=0;i<3;i++) /*Girilen elemanlar burada görüntüleniyor.*/
{
for(j=0;j<3;j++)
{
if(matris[i][j]==0)
printf("  .  ");
else printf("  %d  ",matris[i][j]);
}
printf("\n\n");
}
tursayisi++;
}
printf("Tebrikler oyunu basari ile tamamladiniz.");
return 0;
}

C Programlamada Türev Alma

#include <iostream>

using namespace std;

main()
{
int i,j,n;
int katsayi[5],us[5],turev[5],sayi[5];         /*5 elemanlı diziler tanımladık*/
int carpim[5]={1,1,1,1,1},toplam=0;  

printf("Kac adet polinom gireceksiniz:"); /*Tek değişkene bağlı veya farklı değişkenlere bağlı
 yazılacak kaç adet polinom olacağı belirlenir.*/
scanf("%d",&n);

for(i=0;i<n;i++)
{
printf("%d. bilinmeyeni giriniz:",i+1); /*Değişkenler girilir.*/
scanf("%d",&sayi[i]);

printf("%d. polinomun katsayisini giriniz:",i+1);
scanf("%d",&katsayi[i]);

printf("%d. polinomun ussunu giriniz:",i+1);
scanf("%d",&us[i]);

for(j=1;j<us[i];j++) /*Buradaki işlem turev alırken sayının üssünün tabana aktarılıp üssün  bir eksilmesi işlemidir.*/
{
carpim[i]=carpim[i]*sayi[i];
}

turev[i]=katsayi[i]*us[i]*carpim[i]; /*Olusan değer ile sayının türevi burada alınmıs olur.*/
printf("%d. polinomun turevinin degeri:%d\n\n",i+1,turev[i]);

toplam=toplam+turev[i]; /*Burasi ise birden fazla polinom girdiysek türevlerinin toplamını                                                             verir.*/
}

printf("Girilen polinomlarin turevleri toplami:%d",toplam);

return 0;
}

C Programlamada Kelime Sayma

#include <iostream>

using namespace std;

main()
{
int i=0,toplamkelime=1;
char karakter[50];

printf("Cumleyi giriniz:\n");
gets(karakter);

while(karakter[i]!=0)
{
i++;
if(karakter[i]==' ')
{
toplamkelime++;

}
}

printf("Cumle %d kelimeden olusmaktadir.",toplamkelime);

return 0;
}

C Programlamada İntegral Hesaplama

#include <iostream>

using namespace std;

main()
{
int i;
int ustsinir,altsinir;
int katsayi1,katsayi2,katsayi3;
int us1,us2,us3;
float carpim1,carpim2,carpim3,carpim4,carpim5,carpim6;
float ustsinirdegeri1,ustsinirdegeri2,ustsinirdegeri3;
float altsinirdegeri1,altsinirdegeri2,altsinirdegeri3;
float integraltoplam;

carpim1=1;carpim2=1;carpim3=1;carpim4=1;carpim5=1;carpim6=1;

//3 ADET X BİLİNMEYENLİ TEK DENKLEM YAZMA(İNTEGRALİ ALINACAK DENKLEM)//
printf("1. katsayiyi giriniz:");
scanf("%d",&katsayi1);
printf("1. ussu giriniz:");
scanf("%d",&us1);

printf("2. katsayiyi giriniz:");
scanf("%d",&katsayi2);
printf("2. ussu giriniz:");
scanf("%d",&us2);

printf("3. katsayiyi giriniz:");
scanf("%d",&katsayi3);
printf("3. ussu giriniz:");
scanf("%d",&us3);

printf("Alt siniri giriniz:");
scanf("%d",&altsinir);
printf("Ust siniri giriniz:");
scanf("%d",&ustsinir);

//DENKLEMİ İNTEGRALE UYGUN YAZMA//

/*ust sınır degerleri*/
for(i=1;i<=us1+1;i++)
{
carpim1=carpim1*ustsinir;
}

ustsinirdegeri1=katsayi1*(carpim1/(us1+1));

for(i=1;i<=us2+1;i++)
{
carpim2=carpim2*ustsinir;
}

ustsinirdegeri2=katsayi2*(carpim2/(us2+1));

for(i=1;i<=us3+1;i++)
{
carpim3=carpim3*(ustsinir);
}

ustsinirdegeri3=katsayi3*(carpim3/(us3+1));


/*alt sınır degerleri*/
for(i=1;i<=us1+1;i++)
{
carpim4=carpim4*altsinir;
}

altsinirdegeri1=katsayi1*(carpim4/(us1+1));


for(i=1;i<=us2+1;i++)
{
carpim5=carpim5*altsinir;
}

altsinirdegeri2=katsayi2*(carpim5/(us2+1));


for(i=1;i<=us3+1;i++)
{
carpim6=carpim6*altsinir;
}

altsinirdegeri3=katsayi3*(carpim6/(us3+1));


integraltoplam=ustsinirdegeri1+ustsinirdegeri2+ustsinirdegeri3-altsinirdegeri1-altsinirdegeri2-altsinirdegeri3;


printf("Integrasyon degeri:%5.2f",integraltoplam);


return 0;
}

C Programlamada Sayıyı Tam Bölen Değerler

#include <iostream>

using namespace std;

 //Girdiğimiz pozitif tamsayıyı bölen tamsayılı degerleri buluruz.//

main()
{
int sayi,i;

while(sayi!=0)
{
        printf("Bir sayi giriniz:");
        scanf("%d",&sayi);
        if(sayi==0)
        {
        break;
}
  printf("%d sayisini tam bolen degerler:\n",sayi);
for(i=1;i<=sayi;i++)
{
   if(sayi%i==0)
{
printf("%d ",i);
}
}
printf("\n");
}

return 0;
}

C Programlamada Basit Online Bilet Uygulamasi Orneği

#include <iostream>

using namespace std;

main()
{
//ONLİNE BİLET UYGULAMASI// //sadece istanbul denizli hatti tek sefer//

int TCKN[3]={123456,227270,789123},numara,i,j;
    int E=1,H=0;
    int cevap,devam,koltukno,onay,yenikart,yeniTCKN,kartcikarma,cikis;
    char kayitliad[3][15]={"Murat Kuralay","Ali Gormus","Mehmet Bakmis"},ad[20];
    char binisyeri[3][10]={"OTOGAR","ALIBEYKOY","DUDULLU"};
    char servisyeri[5][21]={"BUYUKCEKMECE","BEYLIKDUZU","AVCILAR","SEFAKOY","CAPA"};
    float servissaati[5]={19.00,19.30,19.45,20.15,21.30};
    char secimbinis[10],secimservis[15];
    float otobus=21.30,onlinepuan=7.5;

printf("Sayfamiza hosgeldiniz.\n");
printf("Online uyeliginiz var mi?\nEvet ise 1/Hayir ise 0\n");
printf("Cevabiniz:");
scanf("%d",&cevap);

//MÜŞTERİ DAHA YENİ ÜYE OLACAK İSE//
if(cevap==H)
{

printf("Musteri karti cikarmaniz gerekmektedir.");
   printf("Karti cikarmak ve avantajlardan faydalanmak ister misiniz?\nEvet ise 1\n");
   printf("Cevabiniz:");
   scanf("%d",&kartcikarma);
   
           
        if(kartcikarma==E)
        {
              printf("Adinizi giriniz:");
    scanf("%s",&ad[15]);
    printf("T.C Kimlik numaranizin ilk 3 ve son 3 hanesini giriniz:");
    scanf("%d",&yeniTCKN);
    printf("Kayit isleminiz basariyla gerceklestirilmistir.");
        }

    for(i=1;i<=26;i=i+4) /*otobüs koltuk secimi buradan yapılır*/
{
    printf("%2d  %2d     %2d  %2d\n",i,i+1,i+2,i+3);
    }

for(i=27;i<=44;i=i+4)
{
printf("%2d  %2d     %2d  %2d\n",i,i+1,i+2,i+3);
}

printf("ARACTAKI BOS KOLTUK SAYISI:46\n");
printf("Sag taraftaki 27 ve 28 numarali koltuklar uzerinde islem yapamazsiniz\nKapiyi temsil etmektedir.\n");
printf("Bir koltuk numarasi seciniz:");
scanf("%d",&koltukno);
             
  for(i=0;i<3;i++) /*binis terminali görüntülenir*/
  {
  printf("%d %s\n",i+1,binisyeri[i]);
  }
 
  printf("Binis yerini seciniz.");
  scanf("%s",&secimbinis[10]);
 

               
            for(i=0;i<5;i++) /*servis terminalini seciniz*/
{
  printf("%d %s %5.2f\n",i+1,servisyeri[i],servissaati[i]);
}
printf("\n");
    printf("Servis yerini seciniz.\n");
scanf("%s",&secimservis[20]);


printf("Bilet fiyati 75 TLdir.\n");
printf("Musteri kartiniza %3.2f TL eklenmistir.\n",onlinepuan);
    printf("Isleminiz basariyla gerceklestirilmistir.");
       

}
//MÜŞTERİ ÖNCEDEN ÜYE İSE//
    if(cevap==E)
    {
    printf("T.C Kimlik numaranizin ilk 3 ve son 3 hanesini giriniz:");
        scanf("%d",&numara);

        for(i=0;i<3;i++)
   {
    if(numara==TCKN[i])
        {
        printf("Girisiniz basarili.Hosgeldiniz %s\n",kayitliad[i]);
}
   }

printf("Size en uygun arac %5.2f saatinde bulunmaktadir.\n",otobus);
printf("Devam etmek istiyor musunuz?(evet ise 1\nCevabiniz:");
scanf("%d",&devam);

if(devam==E)
{
printf("Bos olan koltuklarda secim yapabilirsiniz.\n");
}

for(i=1;i<=26;i=i+4)
{
   printf("%2d  %2d     %2d  %2d\n",i,i+1,i+2,i+3);
   }

for(i=27;i<=44;i=i+4)
{
printf("%2d  %2d     %2d  %2d\n",i,i+1,i+2,i+3);
}

printf("ARACTAKI BOS KOLTUK SAYISI:46\n");
printf("Sag taraftaki 27 ve 28 numarali koltuklar uzerinde islem yapamazsiniz\nKapiyi temsil etmektedir.\n");
printf("Bir koltuk numarasi seciniz:\n");
scanf("%d",&koltukno);
for(i=0;i<3;i++)
{
printf("%d %s\n",i+1,binisyeri[i]);
}
printf("Binis yerini seciniz.\n");
scanf("%s",&secimbinis[10]);

printf("Servis yerini seciniz.\n");

for(i=0;i<5;i++)
{
printf("%d %s %5.2f\n",i+1,servisyeri[i],servissaati[i]);
}

printf("\n");
scanf("%s",&secimservis[20]);

printf("Bilet fiyati 75 TLdir.\n");
printf("Musteri kartiniza %3.2f TL eklenmistir.\n",onlinepuan);
   printf("Isleminiz basariyla gerceklestirilmistir.");
           
}


return 0;
}

C Programlamada 2x2 Kare Matrisin Tersini Almak

#include <iostream>

using namespace std;

//2x2 kare matrisinin tersinin alınması//

main()
{
//Gerekli olan veriler giriliyor//
int i,j;
float sakla;
float carpim1=1,carpim2=1;
float matris[2][2];
float carpan;

/*Matris elemanları buradaki döngüyle giriliyor*/
for(i=0;i<2;i++)
{
for(j=0;j<2;j++)
{
printf("%dx%d elemanini giriniz:",i+1,j+1);
scanf("%f",&matris[i][j]);
}
        }
printf("\n\nMatris\n");

/*Olusturulan matris burada ekrana yazdırılır */
       
        for(i=0;i<2;i++)
{
for(j=0;j<2;j++)
{
printf("%3.2f ",matris[i][j]);
                }

printf("\n");
        }

/*Burada matrisin tersi alınmaya baslarken 1/(ad-bc) formülündeki ad ve bc bulunuyor*/
for(i=0;i<2;i++)
{
for(j=0;j<2;j++)
{
if(i==j)
{
carpim1=carpim1*matris[i][j]; /* carpim1=a*d */
}
else
{
carpim2=carpim2*matris[i][j]; /* carpim2=b*c */
}
      }
        }

carpan=1/(carpim1-carpim2); /*carpan=1/(ad-bc)*/

/*Burada a ve d yer degistiriliyor ve b ve c de eksili hale geliyor */

        for(i=0;i<2;i++)
{
for(j=0;j<2;j++)
{
if(i==j)
{
sakla=matris[i][j];
matris[i][j]=matris[i+1][j+1];
matris[i+1][j+1]=sakla;
        }
        else
{
matris[i][j]=-1*matris[i][j];
}

}

}
/*Son olarak da formül gereği oluşan matris ve carpan değişkeni çarpılıyor*/
printf("\n\nMatrisin Tersi\n");

for(i=0;i<2;i++)
{
for(j=0;j<2;j++)
{
printf("%3.2f  ",carpan*matris[i][j]);
}

printf("\n");
        }

return 0;
}

C Programlamada Baklava Dilimi Yapma

#include <iostream>

using namespace std;

main()
{
int i,j,boyut;

printf("Baklava diliminin kose uzunlugunu giriniz:");
scanf("%d",&boyut);

for(i=1;i<=boyut;i++)
{
for(j=1;j<=boyut-i;j++)
{
printf(" ");
}

for(j=boyut;j>=boyut+1-i;j--)
{
printf("*");
}

for(j=boyut+1;j<=i+boyut-1;j++)
{
printf("*");
}

printf("\n");
}


for(i=2;i<=boyut;i++)
{
for(j=boyut;j>boyut+1-i;j--)
{
       printf(" ");
}

for(j=1;j<=boyut+1-i;j++)
               {
                      printf("*");
               }

for(j=1;j<boyut+1-i;j++)
{
     printf("*");
}

printf("\n");  
       }

return 0;
}

C Programlamada Sayıların Sıralanması

#include <iostream>

using namespace std;

main()
{
int i,j,sakla;
int sayi[20];

for(i=0;i<5;i++)
{
printf("%d. sayiyi giriniz:",i+1);
scanf("%d",&sayi[i]);
}


for(i=0;i<4;i++)
{
for(j=i+1;j<5;j++)
{
if(sayi[j]<sayi[i])
{

sakla=sayi[i];
sayi[i]=sayi[j];
sayi[j]=sakla;
}

}

}
printf("\n\nSayilarin kucukten buyuge siralanisi\n");
for(i=0;i<5;i++)
printf("%d. sayi:%3d\n",i+1,sayi[i]);



return 0;
}

C Programlamada 1den Nye Kadar Asal Sayıları Görüntüleme

#include <iostream>

using namespace std;

main()

{

int i,j,N,y;

printf("Hangi sayiya kadar olan asal sayilari goruntulemek istiyorsunuz:");

scanf("%d",&N);

printf("1den %d sayisina kadar olan asal sayilar:\n ",N);

for(i=2;i<N;i++)

{

y=1;

for(j=i-1;j>=2;j--)

    {

  if(i%j==0)

  {

  y=0;

  }

}

if(y==1)

printf("%d  ",i);

}

return 0;

}

C Programlamada Fonksiyonla Üs Alma Uygulaması

#include <iostream>

using namespace std;

int sonuc(int x,int n)
{
int i,carpim;
carpim=1;
for(i=1;i<=n;i++)
{
carpim=carpim*x;
   }
return carpim;
}


main()
{
int a,b;
printf("bir sayi giriniz:");
scanf("%d",&a);
printf("ussunu giriniz:");
scanf("%d",&b);
printf("sonuc:%d",sonuc(a,b));

return 0;
}

C Programlamada Heron Formülü İle Üçgenin Alanı Uygulaması

#include <iostream>
#include <math.h>

using namespace std;

main()
{
float kenar1,kenar2,kenar3;
float S,A,B,C;

printf("ilk kenarin uzunlugunu giriniz(cm):");
scanf("%f",&kenar1);

printf("ikinci kenarin uzunlugunu giriniz(cm):");
scanf("%f",&kenar2);

printf("ucuncu kenarin uzunlugunu giriniz(cm):");
scanf("%f",&kenar3);

printf("\n\n");


S=(kenar1+kenar2+kenar3)/2;
C=S*2;

printf("Ucgenin cevre uzunlugu:%5.2f cm\n",C);
printf("Ucgenin yari cevre uzunlugu:%5.2f cm\n ",S);

B=S*(S-kenar1)*(S-kenar2)*(S-kenar3);
A=sqrt(B);

printf("Ucgenin alani:%7.2f cm2 ",A);



return 0;
}