Dirençler

Temel devre elemanları ile ilgili Temel Ölçme Laboratuvarı ders notlarımı sizlerle paylaşacağım.Bu elemanlardan ilki dirençtir ve ayrıntılı ve anlaşılır şekilde bunu görelim..

Bir malzemenin üzerinden elektrik akımını akıtmanın zorluk yada kolaylık ölçütüne "direnç" denir.

Akım zor akıyor ==> Yüksek direnç ==> Yalıtkan
Akım kolay akıyor ==> Düsük direnç ==> İletken

Direnç birimi "ohm" dur.
İletkenlik birimi "1/ohm" yani"siemens"dir.
R=Direnç  G=İletkenlik
R=1/G

Malzemelerin dirençleri  özdirenç vasıtasıyla hesaplanır.
Direnç(ohm)=Özdirenç(ohm*metre)*Uzunluk(metre)/Kesit Alanı(metrekare)

Dirençler güçlerine göre 2 gruba ayrılırlar.
1)Yüksek güçlü direnç(Gücü 2 kW'dan yüksek)
2)Düşük güçlü direnç(Gücü 2 kW'dan düşük)

Direnç Türleri:

1)Sabit dirençler
 
    a)Karbon dirençler

   b)Telli dirençler

   c)Film dirençler

2)Ayarlı dirençler

  a)Reosta:İki uçlu ayarlanabilir dirençlerdir.

  b)Potansiyometre:Üç uçlu ayarlanabilen dirençlerdir.

 c)Fotodirenç:Işık etkisi ile değeri değişen dirençlerdir.Örnek olarak LDR(Light Depandent Resistance)verilebilir.

Piyasada sık bulunan direnç değerleri:(kiloohm cinsinden verilmiştir.)
1    1.2     1.5    1.8    2.2     2.7    3.3    3.9    4.7    5.6    6.8    8.2

E12 Serisi:%10 toleranslı dirençler
E24 Serisi:%5 toleranslı dirençler
E48 Serisi:%2 toleranslı dirençler
E96 Serisi:.%1 toleranslı dirençler

Dirençlerin Renk Kodları:

                                            (Çarpan)      (Tolerans)
             1.band     2.band      3.band          4.band
Siyah        0              0            10^0                -
K.rengi     1              1            10^1                -
Kırmızı     2              2            10^2               -
Turuncu    3              3            10^3               -
Sarı           4              4            10^4               -
Yeşil         5              5             10^5              -
Mavi         6              6            10^6              -
Mor          7              7            10^7               -
Gri            8              8            10^8              -
Beyaz       9              9            10^9              -
Altın        10            10            10^-1           %5
Gümüş     11            11            10^-2           %10

Dirençlerin Harf Kodları:

*2 adet rakam ve R,K,M harflerinden biri kullanılır.R,K,M harfleri hem ondalık noktanın yerini gösterir hem de çarpan olarak kullanılır.

*Tolerans için yine harfler kullanılır.
F=%1    G=%2    J=%5    K=%10    M=%20

*Çarpan değerleri:R=1    K=10^3    M=10^6

Örnekler:
6R8 J=6.8 ohm %5
R45 G=0.45 ohm %2
2K7 M=2.7 kiloohm %20

Dirençlerin Bağlanması:

1)Seri Bağlı Dirençler:

Reş=R1+R2+...+Rn

2)Paralel Bağlı Dirençler:

1/Reş=1/R1+1/R2+...+1/Rn